De Hoge Raad heeft vorige week duidelijk gemaakt dat de Nederlandse Belastingdienst niet mag heffen over een door een inwoner van Portugal genoten AOW-uitkering. De rechtbank had, naar aanleiding van een aantal rechtszaken over dit onderwerp, de Hoge Raad verzocht om duidelijkheid te scheppen over de uitleg van het tussen Nederland en Portugal gesloten belastingverdrag. Eén van deze rechtszaken wordt gevoerd door ons kantoor. Wij geven daarom graag een nadere toelichting.

Indien een van Nederland naar Portugal geëmigreerde belastingplichtige een AOW-uitkering uit Nederland ontvangt kunnen in principe zowel Nederland (het bronland) als Portugal (het woonland) belasting heffen over deze uitkering. Om te voorkomen dat beide landen daadwerkelijk belasting heffen heeft Nederland een belastingverdrag gesloten met Portugal. In dit verdrag wordt geregeld welk van de twee landen uiteindelijk mag heffen.

In het belastingverdrag met Portugal is opgenomen dat in beginsel het woonland (in dit geval Portugal) mag heffen over pensioenen, lijfrenten en sociale zekerheidsuitkeringen (AOW) die afkomstig zijn uit het bronland (in dit geval Nederland). Echter, Nederland mag tóch heffen over deze uitkeringen indien, in het kort, aan de volgende drie voorwaarden wordt voldaan:

1. De aanspraak moet in Nederland zijn vrijgesteld óf de premies moeten in Nederland in aftrek zijn gebracht;
2. De uitkering wordt in Portugal niet tegen het algemene tarief in de belastingheffing betrokken;
3. De uitkering bedraagt in een kalenderjaar meer dan € 10.000.

De Belastingdienst is van mening dat ten aanzien van een AOW-uitkering alleen aan de derde voorwaarde moet worden voldaan om het heffingsrecht te laten toekomen aan Nederland. Wij zijn van mening dat aan alle drie de voorwaarden cumulatief moet worden voldaan. De Hoge Raad is het met ons eens! Daarnaast oordeelt de Hoge Raad dat ten aanzien van een AOW-uitkering per definitie niet wordt voldaan aan voorwaarde 1. Ook zal in de regel niet worden voldaan aan voorwaarde 2 (tenzij de belastingplichtige gebruik maakt van een bijzondere Portugese regeling voor ‘nieuwe inwoners’ welke daar sinds 2009 van toepassing is). Nederland mag dus niet heffen.

Saillant detail is dat in onze zaak de Belastingdienst haar argumentatie volledig baseerde op een intern (dus niet openbaar gemaakt) stuk tussen de Nederlandse fiscus en de Portugese autoriteiten over de uitleg van het betreffende artikel in het belastingverdrag. Een dergelijk intern stuk heeft uiteraard geen enkele rechtskracht.